Çene geriliği, alt ve üst çenelerden birinin olması gereken konumdan daha geride olması durumudur. Alt çenede bu gerilik meydana geldiğinde retrognati inferior, üst çenede meydana geldiğinde ise prognati superior olarak isimlendirilir. Ortodontik bir sorun olan bu rahatsızlık, hastanın yaşına ve rahatsızlığın durumuna göre farklı yöntemler kullanılarak tedavi edilir.
Çene Geriliği Nedir?
Çene geriliği, alt ve üst çene arasındaki uyumsuzluktur. Alt ve üst çenenin birbirlerine veya kafa kaidesine göre uyumsuz olması, farklı problemlerin ortaya çıkmasına neden olur. Çiğneme ve konuşma problemleri bunların başında gelirken, estetik sorunlar da hastaları ciddi olarak etkiler.
Bu rahatsızlık, alt veya üst çene geriliği olarak ortaya çıkar. Diş, çene ve yüz yapıları arasındaki dengesizlik, bu rahatsızlığın en önemli işaretlerindendir. Bazen doğumdan gelirken, bazen de geçirilen rahatsızlık veya yüz bölgesindeki travmalar nedeniyle oluşur.
Çene ameliyatı, bu problemin en etkili tedavilerinden biridir. Ancak tedavi için öncelikle cerrahi olmayan yöntemler denenir. Özellikle çocuklar ameliyatsız yöntemlerden etkili sonuçlar elde edilir. Yetişkinlerde ise son çare olarak cerrahi yöntemler tercih edilir.
Çene Geriliği Belirtileri
Üst veya alt çene geriliği belirtileri, çoğunlukla dışarıdan fark edilir. Bu kişilere bakıldığında, yüz bölgesinde belirgin bir uyumsuzluk dikkat çeker. Geriliğin hangi çenede olduğuna ve seviyesine bağlı olarak bu uyumsuzluklar farklılık gösterir. Yaygın olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Yandan bakıldığında yüzün kavisli bir yapıya sahip olduğu fark edilir.
- Yüzün dikey yüksekliği, olması gerekenden daha düşüktür.
- Burun yerine çoğunlukla ağızdan nefes alırlar. Bundan dolayı sık sık diş eti sorunu yaşarlar.
- Bazı kişilerde alt dişler, üst damağa denk gelir. Buna bağlı olarak diş ve damak sorunları ortaya çıkar.
- Yemek yeme ve konuşmada zorlanırlar.
- Çenelerini hareket ettirdiklerinde, çene ekleminde belirgin bir ağrı veya zorlanma hissedilir.
- Isırma, çiğneme ve konuşma bozuklukları görülür.
- Sabahları sık sık baş ağrısı ile uyanırlar
- Ağızlarını açarken zorlanırlar.
- Çenelerini hareket ettirdiklerinde, çene ekleminden ses gelir.
Çene Geriliği Nedenleri
Çene geriliğinin birçok nedeni vardır. Genetik olarak ortaya çıkabilen bu rahatsızlık, gelişimsel problemler ve geçirilen rahatsızlıklara bağlı olarak da oluşabilir. Çene cerrahisi alanında yer alan bu rahatsızlığın yaygın nedenleri, aşağıda yer alan tabloda gösterilmiştir:
| Nedenler | Açıklama |
| Genetik Faktörler | Aynı ailede, birden fazla kişinin bu problemi yaşaması, genetik faktörleri bir numaralı şüpheli yapar. Ancak araştırmalar, hangi genlerden veya genetik bozukluklardan bu sorunun ortaya çıktığını henüz tespit edememiştir. |
| Çene Kemiği Yapısı | Çene kemiğinin doğal yapısında problemler, bu rahatsızlığın ortaya çıkmasına neden olur. Çene kemiğinin yeteri kadar gelişmemesi veya uzun olmaması, en sık görülen nedenlerdendir. |
| Emzik ve Biberon Kullanımı | Uzun süre emzik ve biberon kullanılması, üstelik yanlış tipte emzik tercih edilmesi, bebeklerde çene gelişimini olumsuz olarak etkileyebilir. |
| Dişsizlik ve Diş Problemleri | Dişlerin çok erken yaşta kaybedilmesi veya dişlerdeki problemler, çene gelişiminin olumsuz etkiler. |
| Travmalar | Yüz bölgesine alınacak sert darbeler, çene kemiği gelişimi üzerinde olumsuz etki yapabilir. |
| Gelişim Problemleri | Farklı nedenlere bağlı olarak yüz kemiklerinde meydana gelecek gelişim problemleri sonucunda çene geriliği meydana gelebilir. |
| Hastalıklar | Romatoid artit veya benzeri hastalıklar nedeniyle çene kemikleri ve eklemi zarar görebilir. |
Çene Geriliği Tedavisi
Bu rahatsızlığın tedavisi için temel olarak iki yaklaşım benimsenir. İlk yaklaşım, ortodontik tedavidir. Ortodontik yöntemler kullanılarak çenelerdeki gerilik problemi giderilir. Bu yöntem çoğunlukla çocuklarda veya gelişim çağında olan ergenlerde tercih edilir.
İkinci yaklaşım ise ortognatik cerrahidir. Ortodontik tedaviden istenen sonucun alınamayacağı durumlarda tercih edilir. Cerrahi işlemle iskelet yapısının düzeltilmesi hedeflenir. Bu yöntem ise büyük çocuklarda ve yetişkinlerde tercih edilir.
1 – Çocuklarda Çene Geriliği Tedavisi
Çocuklar, henüz gelişim döneminde oldukları için ortodontik tedaviye öncelik verilir. Bu kapsamda özel bir aparat (aparey) kullanılarak alt çene geriliği ameliyatsız tedavi edilir. Hastanın yaşı, çenenin durumu ve diş yapısı dikkate alınarak uygun aparey belirlenir.
Aparey, alt ve üst çeneye baskı uygulayarak büyüme yönünü belirlemeyi hedefler. Böylece hem kemikler hem de eklemler doğru yönde büyüyerek gerilir giderilir. Dişlerin ve geriliğin durumuna bağlı olarak sabit ya da hareketli aparey tercih edilebilir.
2 – Yetişkinlerde Çene Geriliği Tedavisi
Yetişkinlerde hangi tedavi yaklaşımının benimseneceği, rahatsızlığın şiddetine göre farklılık gösterir. Eğer gerilik çok belirgin değil ve estetik problemler oluşturmuyorsa öncelik ortodontik tedavilere verilir. Bu bağlamda yetişkinlerde sabit apareyler kullanılır. Alt çene geriliği egzersizleri ile bu tedaviler desteklenir. Hafif seviyedeki geriliklerde, diş teli gibi farklı ortodontik tedaviler de tercih edilebilir.
Geriliğin şiddetli ve belirgin olduğu durumlarda ise alt çene geriliği ameliyatı gündeme gelir. Ameliyat ile çenedeki uyumsuzluk giderilir. Uyumsuzluğa bağlı olarak her hastaya özel işlemler yapılır. Çene ameliyatı fiyatları ise yapılan işlemin karmaşıklığına ve doktorun deneyimine bağlı olarak değişir.
Prof. Dr. Celal Çandırlı, çene gerilikleri konusunda yüksek deneyime sahiptir. Çocuk ve yetişkinlerin durumunu detaylı olarak ele aldıktan sonra uygun tedavi planını hazırlamakta ve uygulamaktadır. Çene gerilikleri veya benzeri türden rahatsızlıklar için dilediğiniz zaman iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Alt ve üst çene gerilikleri ile ilgili sık sorulan sorular ve bu soruların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Alt Çene Geriliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Bu rahatsızlık çocukluk döneminde fark edilmesine rağmen tedavi edilmezse giderek artar. Rahatsızlığın şiddetine bağlı olarak konuşma, çiğneme, ısırma gibi fonksiyonlar bozulur. Hastaların yaşam kaliteleri düşer ve sosyal yaşamdan uzaklaşmaya başlarlar. Estetik problemlerin de belirginleşmesi ile birlikte özgüven düşüşü de meydana gelir.
2 – Alt Çene Geriliği Aparatı Nedir?
Çocuklarda kullanılan bu aparat, çene kemiklerinin doğru yönde büyümesini hedefler. Sabit ve hareketli olmak üzere farklı türleri vardır.
3 – Alt Çene Geriliği Aparatı Fiyatları Ne Kadar?
Bu aparatlar, hastalara özel olarak tasarlanır. Hareketli ve sabit olan çok sayıda farklı seçenek vardır. Buna bağlı olarak da aparatın fiyatı farklılık göstermektedir.
