Alt çene geriliği aparatı; çocuklarda ve ergenlerde alt çenenin üst çeneye göre daha geride olduğu durumlarda kullanılan bir ortodontik tedavi aracıdır. Mandibular retrognati olarak da isimlendirilen bu rahatsızlık, alt çenenin normal büyüme sürecinde geride kalmasına ya da yüz gelişimindeki farklı problemlere bağlı olarak ortaya çıkar. Alt çene geriliği aparatı, büyümenin ileri doğru yönlendirilmesi ve yüz simetrisinin iyileştirilmesi için kullanılır.
Alt çene geriliği aparatı, tamamen hastalara özel olarak tasarlanır. Bunların kendi içerisinde sabit ve çıkarılabilir seçenekleri vardır. Çene kemiğine hafif bir kuvvet uygulayan aparat, büyümenin istenen yönde yönlendirilmesini sağlar. Böylece gerilik giderilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılır. Tedavi süresi ortalama olarak 6-12 aydır. Ancak her hasta için alt çene geriliği aparatı kullanma süresi farklılık gösterir.
Alt Çene Geriliği Nedir?
Alt çene geriliği; alt çenenin üst çeneye göre daha geride olduğu durumdur. Mandibular retrognati olarak da bilinen bu durum, yüz profili ve çene yapısında uyumsuz bir görüntü oluşmasına yol açar. Estetik açıdan problemler oluşturmasına ek olarak işlevsel bozuklara da neden olabilir. Alt çene geriliği aparatı veya farklı tedavi yöntemleri ile giderilen bir rahatsızlıktır.
Bu rahatsızlık, belli bir seviyeye geldiğinde dışarıdan bakıldığında fark edilir. Ancak daha önceki süreçlerde farklı belirtiler vererek de kendini belli eder. Yaygın olarak görülen alt çene geriliği belirtileri aşağıda yer alan tablodaki gibidir:
| Belirtiler | Açıklama |
| Orantısızlık | Yüzün genel görünümünde uyumsuzluk ortaya çıkar. Özellikle ileri seviye vakalarda söz konusu uyumsuzluk çok daha belirgindir. |
| Fonksiyonel Problemler | Çene kapanışı ve diş temasını olumsuz olarak etkiler ve buna bağlı olarak farklı fonksiyonel sorunlar ortaya çıkar. Yutma, çiğneme ve konuşmada zorluk, bunlardan bazılarıdır. |
| Kapanış Sorunları | Alt ve üst çene uyumlu olarak kapanmaz ve farklı kapanış sorunları ortaya çıkar. |
| Solunum Problemleri | Çenenin geride olması, hava yollarını olumsuz etkiler. Uyku apnesi başta olmak üzere farklı solunum sorunları gelişir. |
Belirtiler her hastada farklıdır ve belirtilere göre hastalara alt çene geriliği aparatı verilip verilmeyeceği belirlenir.
Alt Çene Geriliği Neden Olur?
Çene cerrahisi uzmanları tarafından tedavi edilen bu rahatsızlığın farklı nedenleri vardır. Yaygın olarak görülen nedenler şu şekilde sıralanabilir:
- Genetik faktörler, alt çene gelişimi üzerinde direkt etkiye sahiptir. Bu yüzden ailesinde ilgili rahatsızlığı yaşayan kişilerde çene geriliği oluşma olasılığı daha yüksektir.
- Büyüme ve gelişme döneminde ortaya çıkan sorunlar, çene kemiklerinin gelişimini olumsuz olarak etkiler.
- Parmak emme, uzun süre emzik ve biberon kullanma, dil etme ve benzeri alışkanlıklar nedeniyle çene gelişimi olumsuz olarak etkilenebilir.
Bunlara ek olarak geçirilen rahatsızlıklar, anatomik sorunlar, doğumsal anomaliler ve benzeri nedenler de alt çene geriliğine yol açabilir.
Alt Çene Geriliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
Alt çene geriliği tedavisi için farklı yöntemler ve yaklaşımlar vardır. Vakanın şiddetine göre söz konusu tedavi çene cerrahisi uzmanı veya diş hekimi tarafından uygulanır. Çene geriliğini düzeltmek için kullanılan tedavi yöntemleri şunlardır:
1 – Ortodontik Tedavi
Erken yaşlarda alt çenenin büyümesini yönlendirmek için ortodonti tedavilerinden yararlanılır. Alt çene geriliği aparatı, şeffaf plak, diş teli ve aparey gibi farklı seçenekler vardır. Alt çene geriliğinin tedavisinde kullanılan bu yöntemler, özellikle gelişim süreci devam eden kişilerde etkili sonuçlar verir.
2 – Ortognatik Cerrahi
Alt çene geriliği ameliyatı olarak da ifade edilebilecek bu yöntem, kemik gelişimini tamamlayan kişilerde kullanılır. Alt çene geriliğinde etkili sonuçlar verir, ancak ileri derece uzmanlık gerektir. Ayrıca kapsamlı bir ameliyattır. Bu prosedürden önce çene geriliği tedavisinde cerrahi olmayan yöntemlere başvurulur ve bunlardan yanıt alınamaması durumunda ortognatik cerrahi tercih edilir. Ortognatik cerrahi, çene eklemi de dahil olmak üzere çene ve yüz iskelet yapısının yeniden şekillendirilmesini sağlayan prosedürleri içerir.
3 – Fizik Tedavi
Çoğunlukla diğer tedavileri tamamlayıcı veya destekleyici olarak kullanılır. Alt çene geriliği egzersizleri veya benzeri yöntemler, çene kaslarının güçlenmesini sağlar ve tedavi sürecini destekler.
Alt Çene Geriliği Aparatı Nedir?
Alt çene geriliği aparatı; alt çenenin geride olduğu durumlarda kullanılan, büyümeyi istenen yönde yönlendirilerek geriliği düzelten ortodontik araçlardır. Ameliyatsız bir tedavi yöntemi olan bu aparatlar, çene kemiklerine belli oranda ve belli yönde baskı yaparak geriliği düzeltme konusunda başarılı sonuçlar verir. Belli yöndeki baskı, çenenin genişletme ve istenilen seviyede büyüme gibi etkiler yapar. Böylece tedavi, kişilere göre özelleştirilebilir.
Alt çene geriliği aparatı çoğunlukla metalden veya plastikten üretilir. Özel yapısı sayesinde dişlerin önüne veya arkasına kolay şekilde takılır. Diş etlerinin üzerinde olumsuz etki yapmaz. Ağız içinde kullanılan dişlerin ve çene kemiklerinin istenilen pozisyona gelmesini kolaylaştırır.
Alt Çene Geriliği Aparatı Nasıl Kullanılır?
1 – Doktor Talimatlarına Uyun
Tedavi, her hasta için özel olarak planlanır. Buna bağlı olarak da hastalara uygulanan aparatın ne kadar süre kullanılacağı, sabit veya çıkarılabilir olacağı kişiden kişiye göre değişir. Hastaların bu aşamada doktorlarının verdiği talimatların kesinlikle dışına çıkmaması gerekir.
2 – Tedavi Planına Sadık Kalın
Hastaların durumu değerlendirilerek özel bir tedavi planı oluşturulur. Bu planda aparatların ne kadar süre kullanılacağı, ne zaman çıkarılacağı gibi detaylar yer alır. Tedavinin başarılı olması için hastaların oluşturulan plana uyması gerekir.
3 – Ağız Hijyenine Dikkat Edin
Aparatlar, ağız hijyenini zorlaştırır. Özellikle aparatların olduğu bölgelerde biriken gıda artıkları, ağız ve diş sağlığı için ciddi bir tehlikedir. Bu tehlikenin giderilmesi için dişlerin düzenli olarak fırçalanması çok önemlidir.
4 – Rahatsızlıkları Hekime Bildirin
Beklenmeyen bir etkinin görülmesi durumunda hemen tedaviyi uygulayan doktorla iletişime geçilmelidir. Sürekli ağrı, rahatsızlık hissi, ilgili bölgede giderek artan kızarıklık gibi durumların doktorlara bildirilmesi gerekir.
5 – Kontrolleri İhmal Etmeyin
Alt çene geriliği aparatı kullanımında düzenli olarak kontrollere gidilmesi ve sonuçların takip edilmesi gerekir. Hastaların kontrolleri ihmal etmemesi önemlidir.
6 – Beslenme Düzenine Dikkat Edin
Ağızda bulunan aparattan dolayı aşırı sert, sıcak ve soğuk gıdalardan olabildiğince kaçınılması gerekir. Bu tür gıdaların aparatlara zarar verebileceği unutulmamalıdır.
Alt çene geriliği aparatı kullanımında bu hususlara dikkat edildiğinde başarı oranı artacaktır. Ayrıca doktor seçimi de bu süreçte önemlidir. Prof. Dr. Celal Çandırlı, bu tür tedavilerde önemli deneyime sahiptir. Aparat, diş teli, çene ankiloz nedir gibi konularda daha fazla bilgi almak için dilediğiniz zaman profesörle iletişime geçebilirsiniz.
Alt Çene Geriliği Aparatı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Alt çene geriliği aparatı ile ilgili sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Alt Çene Geriliği Nasıl Düzelir?
Alt çene geriliğinin düzelmesi için uygulanan farklı tedavi yöntemleri vardır. Söz konusu yöntemler arasından seçim, geriliğin şiddetine ve kişinin yaşına bağlı olarak yapılır. Çocuklarda çoğunlukla ortodontik tedaviler ve aparatlar tercih edilir. Yetişkinlerde ise cerrahi yöntemler, son seçenek olarak değerlendirilir.
2 – Alt Çene Geriliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Bu rahatsızlık tedavi edilmediğinde dişler de normal şekilde hizalanamaz. Tüm bunlar nedeniyle estetik ve fonksiyonel sorunlar ortaya çıkar ve hastaların yaşam kaliteleri düşer. Üstelik tedavi belli bir aşamadan sonra çok daha zor olur.
3 – Alt Çene Geriliği Aparatı Kullananlar Ne Kadar Sürede İyileşir?
Alt çene geriliği aparatı kullananlar, ortalama 6-12 ayda önemli ölçüde iyileşir. Cerrahi olmayan bir yöntem olduğundan iyileşme, çene kemiklerinin istenen konuma gelmesi olarak kabul edilir.
4 – Alt Çene Geriliği Aparatı Yetişkinlerde Kullanılır Mı?
Alt çene geriliği aparatı, kemik gelişimi tamamlanmış kişilerde kullanılır. Bundan dolayı yetişkinlerde kullanımı söz konusu değildir.
5 – Alt Çene Geriliği Ameliyatsız Tedavi Var Mı?
Aparat, şeffaf plak ve diş teli gibi ameliyatsız tedavi yöntemleri vardır. Ancak bu yöntemler her hasta için uygun olmayabilir.
