Çene eklem tedavisi, alt çenenin hareketini sağlayan temporomandibular eklemdeki (TME) bozuklukların veya rahatsızlıkların giderilmesini hedefler. Tedavi için farklı yaklaşımlar vardır ve bunlardan hangisinin kullanılacağına, rahatsızlığın türü ve şiddetine bakılarak karar verilir. Çene eklemi rahatsızlığının tedavisi için ilaç, fizik tedavi ve cerrahi yöntemler gibi etkili sonuçlar veren farklı yöntemler bulunur.
Çene eklemi veya bilinen diğer ismiyle temporomandibular eklem (TME), alt çene ile kafatası arasındaki bağlantıyı sağlar. Karmaşık ve kompleks bir yapıda olup, çenenin sağa sola ve aşağıya yukarıya hareket etmesine imkan verir. Böylece konuşma, çiğneme ve yutma gibi fonksiyonlar sorunsuz olarak gerçekleştirilir. Çene eklem tedavisi de bozuklukların giderilerek bu fonksiyonların yerine getirilmesini amaçlar.
Çene Eklemi Rahatsızlığı Nedir?
Çene eklemi rahatsızlığı, temporomandibular eklem ve çevresindeki dokularda meydana gelen rahatsızlıklardır. Söz konusu rahatsızlıklar, alt çenenin hareketini kısıtlar veya tamamen engeller. Ayrıca eklem bölgesinde ağrı hissedilmesini sağlar. İlgili ağrı, bazı vakalarda kulak ve boyun bölgesini etkileyen bir duruma gelir.
Çene eklemi içerisinde yumuşak dokular, kıkırdaklar ve kemikler vardır. Son derece karmaşık yapıdadır ve insanlar için hayati olan birçok fonksiyonun gerçekleşmesini sağlar. Burada meydana gelen farklı türde ve şiddette rahatsızlıklar vardır. Tür ve şiddete bağlı olarak çene eklemi tedavisinde farklı yaklaşımlar kullanılır. Çene eklem tedavisi için bazı vakalarda fizik tedavi ve ilaçlar yeterli iken, bazı vakalarda ise cerrahi yöntemlerden yararlanılır.
Çene Eklemi Rahatsızlıkları Neden Olur?
Çene eklemi rahatsızlıklarının farklı nedenleri vardır. Yaygın olarak görülen nedenler, aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Nedenler | Açıklama |
| Yanlış Tedavi | Diş hekimleri tarafından yanlış uygulanan tedaviler, çene kapanış uyumunu bozar ve buna bağlı olarak çene eklemi üzerinde dengesizlik oluşur. Söz konusu dengesizlik, bir süre sonra eklem rahatsızlıklarına yol açabilir. |
| Alışkanlıklar | Dudak ve tırnak yeme gibi alışkanlıklar eklemler üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Bu basit yanlış alışkanlıklar, bir süre sonra çene eklem tedavisi gerektirebilir. |
| Fibromiyalji | Fibromiyalji çene eklemi rahatsızlıklarının tetiklenmesine yol açan bir durumdur. Bazı vakalarda ise söz konusu rahatsızlıklarla birlikte ortaya çıkmaktadır. |
| Bruksizm | Bruksizm (diş gıcırdatma) veya diş sıkma olarak bilinen durum, stres ve kaygı nedeniyle ortaya çıkar ve hastaların istemsiz bir şekilde dişlerini sıkmalarına yol açar. Sıkılan dişler ise çene ekleminde baskı oluşturur. |
Bunların haricinde tek taraflı çiğneme, enfeksiyonlar, travmalar ve diş eksikleri de ilgili sorunlara yol açabilir. Nedene ve sorunun şiddetine bakılarak kişisel olarak çene eklem tedavisi planlanır.
Çene Eklem Bozuklukları Belirtileri
Çene eklem bozukluklarının farklı belirtileri vardır. Söz konusu rahatsızlığın şiddetine bağlı olarak ortaya çıkan semptomlar da farklılık gösterir. Bazı vakalarda alt çene kayması belirtileri türünden semptomlar çıkarken, bazılarında ise daha farklı şekilde ilgili rahatsızlık kendini belli eder. Yaygın olarak görülen bazı belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Çene hareketlerinde eklem bölgesinden ses gelmesi
- Ağzı tam açamamak veya açarken zorlanmak
- Konuşma, çiğneme ve yutma güçlüğü
- Eklem ve kulak bölgesinde ağrı
- Baş ağrısı
- Çene kilitlenmesi
- Yüzde asimetri
- Dişlerde hassasiyet
Bunlar tek taraflı çene çıkması belirtileri olarak da ifade edilebilir. Her türden çene eklemi rahatsızlığında buradaki semptomlar ortaya çıkabilir.
Çene Eklem Tedavisi Nedir?
Çene eklem tedavisi, rahatsızlığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Yaygın olarak uygulanan bazı tedavi seçenekleri şu şekildedir:
1 – Diş Plağı
Diş gıcırdatma nedeniyle bu rahatsızlığı yaşayanlara yönelik bir çözümdür. Plak kullanımı sayesinde eklemler üzerindeki yükün önemli bir kısmı kaldırılır. Ayrıca bu süreçte hastaların diş gıcırdatma problemini aşması için de psikolojik destek verilir.
2 – Fizik Tedavi
Çenek eklem tedavisi kapsamında yapılan çene ve ağız egzersizleri, ilgili bölgedeki kasların güçlenmesini sağlar. Böylece çene hareketleri çok daha kolay ve rahat şekilde yapılır. Üstelik kasların güçlenmesi sayesinde eklem bölgesine binen yük de hafifler.
Fizik tedavi, sadece egzersizlerden oluşmaz. Bu bölgeye yönelik sıcak ve soğuk uygulamaları yapılır ve farklı tekniklerden yararlanılır. Hastaların durumuna göre tedavi süreci planlanır.
3 – İlaç Tedavisi
Ağrı kesiciler ve antibiyotikler, çene eklem tedavisi için kullanılan bazı ilaçlardır. Hafif vakalarda ilaçlar çoğu zaman yeterli olur. Ancak ileri seviye vakalarda ilaçların tek başına istenen sonucu vermesi, beklenen bir durum değildir.
4 – Cerrahi Müdahale
Eklemdeki rahatsızlığın giderilmesi için diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı süreçte gündeme gelir. En etkili çene eklem tedavisi yöntemi olarak dikkat çeker. Ameliyat, kişiye özel olarak planlanır ve çoğunlukla ortodonti tedavisi ile birlikte uygulanır.
5 – Ortodontik Tedavi
Diş teli ve şeffaf plaklar ile çene düzensizlikleri giderilir. Düzensizliklerin giderilmesi ile TME rahatlar ve mevcut semptomlar azalır veya tamamen kaybolur.
Bunların haricinde diş eti ve diş sağlığı ile ilgili problemlerin giderilmesi de gerekir. Dişlerdeki problemler, TME üzerinde etkilidir. Zaten bundan dolayı tedavi, bir diş hekimliği bölümü olan çene cerrahisi tarafından gerçekleştirilir ve farklı diş tedavisi yöntemleri ile birlikte uygulanır. Tüm bunlara ek olarak tedavi için mutlaka deneyimli bir cerrahın tercih edilmesi gerekir.
Prof. Dr. Celal Çandırlı, çene eklem tedavisi konusunda önemli bir deneyime sahiptir. TME ameliyatı da dahil olmak üzere farklı tedavi yöntemlerini başarılı şekilde uygular ve hastaların ilgili problemleri kalıcı olarak atlatmasını sağlar.
Cerrahi Yöntemle Çene Eklem Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Hastalar ilk olarak genel anestezi altına alınır ve uygun bir noktadan kesi açılır.
- Açılan kesi üzerinden ekleme ulaşılır ve gerekli cerrahi işlemler yapılır.
- Cerrahi işlemler; anormal dokuların çıkarılması, eklem yüzeylerinin düzeltilmesi, eklemin yıkanması, bazı eklem parçalarının yapay implantlarla değiştirilmesi gibi seçeneklere sahiptir.
- Son aşamada ise kontroller yapılır ve kesi kapatılarak işlem bitirilir.
Çene eklem tedavisi için uygulanan cerrahi yöntemler ileri derece uzmanlık gerektirir. Alanında deneyimli cerrahların tercih edilmesi ile ilgili sorun kalıcı olarak giderilir ve hastaların yaşam kalitesinin yükselmesi sağlanır. Bazı vakalarda ise cerrahi çene eklem tedavisi, sadece semptomların hafifletilmesi için kullanılır.
Çene Eklem Tedavisi ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Çene eklem tedavisi hakkında sıkça sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Çene Eklemi Rahatsızlıklarının Nedenleri Nelerdir?
Yanlış diş tedavileri, çene kapanış problemleri, diş gıcırdatma, tırnak yeme ve enfeksiyonlar söz konusu rahatsızlığın nedenlerinden bazılarıdır. Bu nedenlere bağlı olarak farklı çene eklem tedavisi yöntemlerinden yararlanılır.
2 – Çene Eklemi Hastalıklarının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Fizik tedavi, ilaç, cerrahi yöntem ve diş plağı gibi farklı çene eklem tedavisi yöntemleri vardır. Hastaların durumuna göre bunlardan uygun olan tercih edilir.
3 – Çene Eklem Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Rahatsızlığın şiddetine ve nedenine bağlı olarak tedavi süresi farklılık gösterir. Bazı vakalarda ortodontik tedavi ve cerrahi müdahale birlikte uygulanır ve toplam tedavi süresi 18 ayı bulabilir.
4 – Çene Eklem Bozuklukları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Cerrahi müdahale, ilaç tedavisi, diş plağı, ortodontik tedavi ve fizik tedavi gibi farklı yöntemler vardır.
5 – Kilitlenen Çene Nasıl Açılır?
Kas kasılmasına bağlı çene kilitlenmesi kas gevşeticiler ve masajla açılır. Çene eklemi kaynaklı kilitlenmelerde ise cerrahi yöntemler devreye girer.
6 – Stresten Çene Kilitlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Sıcak ve soğuk uygulama, masaj ve kas gevşetici gibi seçenekler kullanılır.
