Ortognatik cerrahi, çene ve yüz iskelet deformitelerini cerrahi olarak düzeltmek için kullanılır. Alt ve üst çene büyüme sürecinde birbirleriyle uyumlu olarak öne ve aşağıya doğru büyürler. Büyüme ve gelişme genellikle genetik faktörlerden etkilenir veya daha az sıklıkla çevresel faktörlerden. İskelet deformiteleri büyüme ve gelişme üzerindeki olumsuz etkilerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu bozukluklar, alt çenenin normalden daha öne doğru konumlanması gibi çeşitli klinik formlarda olabilir.
Çene ve yüzün büyüme ve gelişme bozuklukları daha erken yaşlarda gözlemlense de, geleneksel önleyici veya yönlendirici tedaviler genellikle başarılı olmayabilir. Büyüme ve gelişmenin sonunda, iskelet bozukluklarının tedavisi yalnızca cerrahi müdahale ile mümkün olacaktır. Ortopedik cerrahi öncesinde ortodontik tedavi, dişlerin normalde olması gereken yerde konumlanmasını sağlar. Aksi takdirde, cerrahi sonrası dişlerin uyumsuz kapama olabilir.
Ortodontik tedavinin ardından, iskelet bozuklukları cerrahi ile düzeltilir. Alt ve üst çene üzerinde birçok cerrahi teknik uygulanır. En yaygın uygulanan teknikler, üst çenede Le Fort 1 Osteotomi – Down Fracture ve alt çenede Bilateral Sagittal Split Osteotomi’dir. Bu tekniklerle, alt ve üst çeneler üç boyutlu hareketlerle istenen konuma getirilir ve titanyum plaklar ve vidalar ile yeni pozisyonlarında sabitlenirler.
Cerrahi işlemler tek çene veya çift çene olmasına bağlı olarak 2 ila 4 saat sürer. Genel anestezi altında genellikle nazal entübasyon tekniği ile uygulanır. Ameliyat olan hasta hastanede 1 veya 2 gün kalır ve evde yaklaşık 1 hafta dinlenir. Cerrahi sonrası hem üst hem de alt çeneye bağlı kaslar eski durumlarına dönmek ister ve bu kaslar tarafından uygulanan kuvvetleri önlemek için cerrahi sonrası alt ve üst çenelere rehberlik eden lastikler takılabilir. Popüler inancın aksine, cerrahi sonrası çenelerin sıkıca bağlanması gereksizdir ve hastalara normal yumuşak yiyecekler verilebilir.
Cerrahi müdahaleden 2 hafta sonra, hastalar büyük ölçüde normal yaşamlarına döner ve ortodontik tedavilerine devam ederler. Operasyondan sonra hastalara 1 ila 3 ay boyunca yumuşak yiyecekler verilir ve daha sonra sert yiyeceklere geçilebilir.
Prof. Dr. Celal Çandırlı, İstanbul, Türkiye’deki kliniklerimizde Ortognatik cerrahi yapmaktadır. Dr. Celal Çandırlı’nın iki binden fazla ortognatik cerrahi vakası deneyimi vardır. Tüm diğer estetik ve fonksiyonel çene cerrahisi operasyonları kliniklerimizde gerçekleştirilir.
ORTODONTİK CERRAHİ SONRASI BESLENME
Ortodontik cerrahiyi gerçekleştiren doktor deneyimli ise, ameliyat sonrası süreç çok daha ağrısız ve kolay olacaktır çünkü ortodontik cerrahi bir teknik operasyondur ve kemikleri sabitlemede yapılan bir hata ciddi sorunlara yol açabilir. Üst çene üzerinde uygulanan ortodontik cerrahide, kemik kesileri ağız yoluyla yapılır ve cilt üzerinde bir kesik yapılmaz. Kemiklere ulaşmak için, üst dudak altında ağız yoluyla yumuşak doku kesisi yapılır. Kesiler, dişlerin köklerinin en az 5 mm üzerinden burun boşluğunun sağ ve solundan arkaya doğru yapılır. Kesiler yapıldıktan sonra, üst çene kemiği mobilize edilir. Mobilize edilen kemik parçası, ortodontik cerrahi splintlerle yeni konumuna yerleştirilir. Bu prosedür sırasında, deneyimli bir cerrah kemikleri kolayca mobilize eder ve en önemlisi, bunları yaparken kemik beslenmesini bozmaz. Aksi takdirde, cerrahi sonrası ciddi bir komplikasyon olan kemik nekrozu meydana gelebilir. Cerrah, üst çeneyi yeni konumuna titanyum miniplaklarla sabitler.
Alt çenenin cerrahisi, üst çenenin cerrahisinden teknik olarak daha kolay olsa da, cerrahinin ardından görülen başarısızlıkların en büyük nedeni, alt çenenin cerrahisinde yapılan hatalardır. Özellikle, kemikler yeni konumlarına sabitlenirken çene eklemi’nin orijinal konumunun bozulması, cerrahi sonrası çenelerin istenen konuma dönmemesi ve cerrahinin başarısız olmasıdır. Deneyimsiz cerrahlar, genellikle çenenin kondilinin konumunu bu sırada değiştirir ve cerrahi sonrası çeneler istenen konumda olmazlar. Bu sorunu çözmek için birçok cerrah alt ve üst çeneleri elastiklerle sıkıca sabitleştirir.
Bu süreç, eklem üzerinde ciddi hasara neden olabilir. Hata yapan cerrah bu prosedürü neredeyse 1 ay boyunca uygular ve ekleme kalıcı hasar verebilir. Aynı zamanda, bu dönemde beslenemedikleri için hastalar ciddi kilo kaybı yaşarlar ve bu, hem fizyolojik hem de psikolojik olarak hastaya zarar verir. Alt çene kemiğinin sabitlenmesi sırasında çene eklemi’nin pozisyonunun korunması durumunda, cerrahi sonrası elastik çene sabitlemesine gerek yoktur. Rehberlik elastikleri sadece kasların çekilmesini engellemek için kullanılır, ancak bu hastanın beslenmesini engellemez. Ortodontik cerrahide çeneler kırılır ve yeniden konumlandırılır. Bu nedenle, cerrahi sonrası kemik kırıklarının iyileşmesini engelleyecek eylemler yapılmamalıdır. Örneğin, hastaların ilk ayda çorba ve püre gibi yumuşak yiyeceklerle beslenmesi önerilir. Ameliyatın ardından bir ay sonra, makarna gibi ev yapımı yemekler yemeye başlayabilirsiniz. Cerrahinin ardından 3 ay sonra, kemik iyileşmesi büyük ölçüde tamamlanır ve hasta daha sert yiyecekler yemeye başlayabilir.
Sağlıklı cerrahi sonrası kemik iyileşmesini sağlamak için protein açısından zengin yiyecekler tercih edilebilir. Bu süreçte, ağız hijyeni iyi bir şekilde yapılmalıdır, aksi takdirde diş çürümesi ve diş eti hastalıkları başlayabilir. Bu nedenle, cerrahi sonrası dönemde şekerli yiyeceklerden uzak durmak doğru olacaktır. Doğru bir operasyondan sonra, dişler kolayca fırçalanabilir. Bu süreç ağızdaki dikişlere zarar vermez, ancak yumuşak fırçaların kullanılması daha doğru olacaktır. Cerrahi sonrası pipetle beslenmek asla doğru değildir. Çünkü doğru bir şekilde yapılan bir cerrahiden sonra, çeneleri elastiklerle bağlamak ve pipetle beslemek gerekli değildir.
Ortodontik cerrahide dudak uyuşması olur mu?
Baş ve boyun bölgesi vücudun en anatomik olarak karmaşık bölgesidir. Damarlar ve sinirler, kafatasının tabanından yüze, boyna ve vücuda kablolar gibi uzanır. Alt ve üst çenede damarlar ve sinirlerin geçiş yolları bulunur. Özellikle, Alveolaris inferior adı verilen sinir alt çene kemiğinden geçer ve dudağın hissini sağlar. Ortodontik cerrahide, alt ve üst çenede kemik kesileri yapılır ve kemikler orijinal yerlerinden planlanan yerlerine konumlandırılır. Bu nedenle, alt çenedeki sinir kemik kesisi sırasında hasar görebilir veya çenenin hareketi sırasında gerileme yaşayabilir. Bu nedenle, sinir geçici olarak işlev görmeyebilir. Bu, klinik olarak hastanın alt dudak hissinde azalmaya neden olabilir.
Sinir cerrahi sırasında zarar görmezse ve yalnızca gerilme veya ameliyat sonrası ödemden hafifçe etkilenirse, bu uyuşukluk geçicidir ve genellikle 3 ila 6 ay içinde büyük ölçüde iyileşir. Sinir cerrahi sırasında ciddi şekilde zarar görürse, sinir operasyon sırasında mikrocerrahi ile onarılmalıdır.
Gerekirse, sinir greftleri vücudun farklı bölgelerinden alınmalıdır. Üst çenede, nadiren de olsa, üst dudağın hissini sağlayan sinir etkilenebilir ve cerrahi sonrası üst dudak uyuşukluğu gözlemlenebilir. Ancak, üst dudak uyuşukluğu haftalar içinde çok daha hızlı iyileşir. Ortodontik cerrahide deneyimli ekiplerin operasyonu gerçekleştirmesi çok önemlidir.
Cerrahide yaşanan birçok komplikasyon, deneyimsizlikten kaynaklanır.
